تصفیه فاضلاب دامداری

یکی از این زائدات، فاضلاب تولید شده در دامداری است. برای طراحی یک سیستم تصفیه فاضلاب کارآمد، ابتدا بایستی محل مصرف آب و تولید فاضلاب در هر بخش بررسی گردیده و سپس با توجه به کمیت و کیفیت فاضلاب تولیدی و درجه تصفیه مورد نیاز، طرح نهایی تصفیه خانه تهیه شود.

صنعت دامداری

دامداری و دامپروری در دنیا پیشینه ای به قدمت تاریخ جهان دارد، درست از زمانی که انسان نخستین آموخت که می تواند با اهلی نمودن بعضی از حیوانات غذای روزانه خود را تامین نماید. پس از گذار از عصر آهن و کشاورزی و ورود به عصر تکنولوژی و نیاز به غذای بیشتر برای جمعیت رو به رشد جهان، دامداری های سنتی به سرعت جای خود را به دامداری های مجهز صنعتی دادند و این صنعت به یکی از مهم ترین و پرسود ترین صنایع در دنیا مبدل گردید.
کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نبوده و پیشرفت در زمینه تولیدات دامی در مقایسه با سایر کشورهای دنیا گواه این مدعاست. به عنوان مثال میزان تولید شیر در ایران از ۴۵۴۰ هزار تن در سال ۱۳۷۴ به حدود ۵۹۷۵ هزار تن در سال ۱۳۸۳ رسید که از این نظر در میان کشورهای جنوب غربی آسیا، پس از ترکیه با ۱۰۴۷۸ هزار تن تولید، در رتبه دوم قرار می گیرد. میزان کل تولید گوشت در ایران در فاصله سالهای ۱۳۷۴ تا ۱۳۸۳ از حدود ۱۳۲۹ هزار تن به ۱۶۱۳ هزار تن افزایش یافت که در مقایسه با کشورهای منطقه آسیای جنوب غربی بیشترین میزان را داراست. در این منطقه ترکیه با تولید ۱/۶ میلیون تن گوشت از دیگر تولید کنندگان عمده محسوب می شود.
اما دراین میان مانند هر صنعت دیگری، تولید محصولات سبب به وجود آمدن مواد زائدی می گردد که دفع صحیح آن به نحوی که با استانداردهای سازمان محیط زیست ایران همخوانی داشته باشد، در زمره دغدغه های یک تولیدکننده محسوب می گردد.

محل مصرف آب و تولید فاضلاب در دامداری ها:

در دامداری‌ های صنعتی با توجه به محل مصرف آب، فاضلاب هایی با کیفیت و کمیت متفاوت تولید می‌شود. با توجه به نحوه ی جمع آوری کود دام، عمده ترین موارد مصرف آب در بخش‌ های مختلف شامل بخش های ذیل می باشد:
– دامداری هایی که کود آنها به صورت خشک جمع آوری می شود:
شرب دام
شستشوی شیردوش
اسپری مرطوب
شستشوی گوساله‌ دان و زایشگاه
– دامداری هایی که کود آنها به وسیله شستشو جمع آوری می شود:
شرب دام
شستشوی شیردوش
اسپری مرطوب
شستشوی گوساله‌ دان و زایشگاه
شستشوی محل استراحت دام با استفاده از سیستم washing

ملاحظه می‌ گردد در برخی از مصارف آب به فاضلاب تبدیل نشده و در صورت تبدیل نیز به تصفیه‌ خانه وارد نمی گردد (ادرار دام و مازاد آبشخور) و در برخی از مصارف مانند شیردوش، شستشوی گوساله‌ دان و زایشگاه و محل استراحت دام عمده آب مصرفی به فاضلاب تبدیل و به تصفیه‌ خانه منتقل می‌ گردد.

تعیین کمیت و کیفیت فاضلاب تولیدی در دامداری ها:

کمیت:
میزان فاضلاب تولیدی، احجام مورد نیاز جهت هر واحد تصفیه خانه را تعیین می کند. جهت تعیین کمیت فاضلاب تولیدی در یک دامداری، توجه به محل مصرف آب در بخش هایی از سایت که تبدیل آب به فاضلاب وجود دارد، ضروری است. همانطور که قبلا ذکر شد عمده فاضلاب تولیدی در دامداری ناشی از شستشوی شیردوش، گوساله‌دانی و زایشگاه می‌باشد. عامل تاثیرگذار بعدی تواتر تخلیه فاضلاب به شبکه است.
* در دامداری هایی که از سیستم شستشو جهت جمع آوری کود استفاده می شود، میزان تولید فاضلاب بیشتر از دامداری هایی است که کود به صورت خشک جمع آوری می شود.
کیفیت:
میزان آلاینده های موجود در فاضلاب، مشخص کننده نوع فرایند تصفیه با توجه به استانداردهای مورد نیاز می باشد. با توجه به اینکه عمده فاضلاب دامداری ها در نتیجه شستشو حاصل می شود، لذا آلودگی فاضلاب ناشی ورود شیر و خون به آب شستشو بوده که منجر به ایجاد BOD۵ و TSS در فاضلاب می شود.
* در دامداری‌هایی که از روش شستشو جهت حمل کود استفاده می‌نمایند، میزان بار آلی و مواد جامد معلق بسیار بالاتر از دامداری‌هایی است که کود به صورت خشک جمع‌آوری می‌شود.
لازم به ذکر است که به علت استفاده معمول از اسیدها (اغلب اسید کلریدریک) و قلیاها ( اغلب سود) جهت شستشوی دستگاه شیردوش، بایستی هنگام طراحی فرایند تصفیه به وجود این مواد در فاضلاب توجه نمود.

طراحی فرایند تصفیه

تجربیات کارشناسان این مجموعه در زمینه فاضلاب تولیدی در صنایع مختلف حاکی از آن است که فاضلاب دامداری ها در زمره فاضلاب های قوی از نظر مواد آلی تقسیم بندی می شود. واحدهای فرایندی جهت این دسته از فاضلاب ها به طور کلی به صورت ذیل می باشد:
– آشغالگیر (دستی و مکانیکی)
– دانه گیر و چربی گیر
– متعادل ساز
– ته نشینی اولیه
– تصفیه بی هوازی (بسته به خصوصیات فاضلاب می توان از لاگون بی هوازی، UASB, UABR و یا سایر سیستم های بی هوازی استفاده نمود)
– تصفیه هوازی (بسته به خصوصیات فاضلاب می توان از سیستم های رشد معلق (لجن فعال) و یا رشد چسبیده (MBBR,MBR) بهره گرفت)
– ته نشینی ثانویه
– لاگون زلال ساز
– راک فیلتر
– کلرزنی
– مخزن ذخیره پساب

بسته به کیفیت و کمیت فاضلاب تولیدی، ممکن است تعدادی از واحدهای مذکور حذف گردند.

کارشناسان این مجموعه کلیه اطلاعات مورد نیاز در مورد کمیت و کیفیت فاضلاب تولیدی در این صنعت را با انجام مطالعات میدانی، بررسی صنایع مشابه و مقایسه با استانداردها جمع آوری نموده و با در نظر گرفتن استانداردهای مورد نظر سازمان محیط زیست در خصوص تخلیه پساب، اقدام به طراحی یک سیستم تصفیه کارآمد می نمایند.